Project genomineerd voor de Rietveldprijs 2020
—
Het imposante Anatomiegebouw in Utrecht – ook bekend als het Veterinair Anatomisch Instituut – speelt een bijzondere rol in de geschiedenis van de Nederlandse diergeneeskunde. In 1819 besluit het Rijk een Rijks Veearstenijschool op te richten. Door de centrale ligging van de stad en de grote veemarkten wordt in Utrecht twee hectare grond aangekocht. De op het terrein aanwezige gebouwen komen in gebruik als schoolgebouwen. Vanaf 1874 moeten dierenartsen een diploma bezitten waardoor de school meer geld ter beschikking krijgt en nieuwbouw mogelijk wordt.
In 1918 ontwerpt architect Joseph Crouwel (1885-1962) _ tevens bekend van het Hoofdpostkantoor aan de Neude in Utrecht ñ het nieuwe Anatomiegebouw in Amsterdamse School stijl. De fraai gestileerde tufstenen dierenkoppen aan zowel het exterieur als in het interieur zijn van de hand van Beelhouwer H.A. van den Eijnde. De ruimtes in het gebouw zijn gegroepeerd rondom een twee verdiepingen hoge centrale hal, voorzien van een imposant rondbogig glas-in-lood dak. Het karakteristieke Anatomisch theater en de Snijzaal hebben hun functie in de halfronde uitbouw op het noorden voor het juiste licht en de juiste temperatuur om het werken met kadavers mogelijk te maken. In 1921 wordt het gebouw opgeleverd. Met de verhuizing van de Faculteit Diergeneeskunde in 1988 naar de Uithof verliest het gebouw echter deze functie, wordt het voor verschillende doeleinden gebruikt en raakt het in een bouwkundig slechte staat.
Van 2015 tot en met 2018 werken wij met onze ambitieuze opdrachtgever AST Beheer BV en bevlogen bouwers aan het herstel. Met liefde en passie wordt onderzocht, ontworpen, bouwkundig gerenoveerd, gerestaureerd en gebouwd aan maatwerk meubels waardoor de oorspronkelijke schoonheid van het Anatomiegebouw weer is blootgelegd en het gebouw veilig gesteld is voor volgende generaties.
Een groot deel van het gebouw heeft haar oorspronkelijke functie terug voor scholing, nascholing, workshops en trainingen. De Centrale hal functioneert weer als kloppend hart en het Anatomisch theater en de Snijzaal herleven met moderne middelen in oude glorie. Elementen die nog aan de historische functie herinneren zijn gerestaureerd en krijgen een prominente plaats in het gebouw. Tien appartementen zijn gerealiseerd in delen van het gebouw die zich daar goed voor lenen zonder het gebouw noemenswaardig te belasten. Ook is rekening gehouden met dagdurende nascholing in de vorm van een restaurant in het souterrain van het Anatomiegebouw.
In deze nieuwe hoedanigheid is het Anatomiegebouw een levend eerbetoon aan de bijzondere band die de diergeneeskunde en de stad Utrecht met elkaar hebben.
anatomie: oudgrieks: ἀνά (aná), op,open, en τομή (tomé), snede
opdrachtgever: ast beheer
ontwerp: marcel martensen
type: onderwijs wonen kantoor
monument: gemeentelijk monument
hoofdaannemer: van dam
constructeur: stabico
ontwerp-uitvoering: 2015-2019
fotografie: luuk kramer | carine hekker